Zbigniew T. Nowak – znawca roślin leczniczych, autor 70 książek i 1500 artykułów prasowych, częsty gość Pytania na Śniadanie.
Nie ma chyba na świecie owoców równie zasobnych w witaminę C i które zawierałyby taką obfitość przeróżnych związków dobroczynnych zdrowiu, co dzika róża. Wiem, co mówię, ponieważ walorami odżywczymi i leczniczymi tego krzewu zajmuję się nieprzerwanie od ponad 30 lat. Wydałem nawet na ten temat książkę „Róża przedłuża życie”. To owoc, który naprawdę niejednemu człowiekowi może je przedłużyć. Kurujmy się więc różą na różne sposoby!
Jest wiele gatunków róży o leczniczych owocach
W Polsce występuje mnóstwo takich gatunków róży, które dostarczają wartościowych owoców. Najpopularniejsza jest oczywiście róża dzika Rosa canina. Można ją spotkać bez trudu na ugorach, miedzach, skrajach lasów, polanach leśnych, gdzieś w miejscach opuszczonych. Równie ceniona jest róża pomarszczona R. rugosa. To bardziej szlachetny gatunek, niekiedy rośnie dziko, ale częściej sadzi się ten krzew dla ozdoby w parkach, zieleńcach, dużych ogrodach, jest też specjalnie uprawiana dla pozyskania dorodnych i cenionych owoców na dużych plantacjach. Jest wiele odmian hodowlanych róży pomarszczonej wyróżniających się większą zasobnością witaminy C.
Róża dzika tworzy długie i wygięte pędy. Jej kwiaty są raczej drobne, w kolorze białym, różowym, lilioworóżowym bądź jasnoczerwonym. Rozkwitają najobficiej w połowie czerwca. Owoce tej róży są zazwyczaj podługowate, twarde, mniej dorodne niż u róży pomarszczonej, mają kolor jasnoczerwony lub pomarańczowoczerwony. Dojrzewają dopiero we wrześniu.
Róża pomarszczona osiąga wysokość do 1,5 metra. Kwitnie najwcześniej ze wszystkich występujących w Polsce róż, bo już od końca maja. Kwitnienie to kończy dopiero późną jesienią. Wydaje duże, pojedyncze kwiaty w kolorze lilioworóżowym, czasem białym o urzekająco pięknym zapachu. Jej owoce są bardzo dorodne, kuliste, barwy pomarańczowoczerwonej lub czerwonej (przypominają miniaturki pomidorów). Dojrzewają już w sierpniu.
Różane witaminy
Owoce róży są wprost przebogate w witaminę C. Przeciętnie gromadzą jej około 600 mg w 100 g owoców. Najwięcej tej witaminy zawierają owoce róży pomarszczonej – mogą jej zgromadzić nawet 4000–5000 mg w 100 g! Są jednak i takie jej odmiany hodowlane, które potrafią mieć tej witaminy nawet dużo więcej.
W owocach róży odkryto i inne witaminy: B1, B2, B3 (PP), E, K, P (rutyna), kwas foliowy. Obfitują również w cenne dla zdrowia karotenoidy, flawonoidy, proantocyjanidyny, antocyjany, pektyny (do 4%) oraz fenolokwasy. Stanowią też źródło ważnych dla zdrowia minerałów, np. potas, magnez, wapń, siarka, fosfor), cynk, żelazo, molibden, krzem i inne.
Z owoców róży można przygotowywać w domu mnóstwo przetworów wprost bezcennych dla zdrowia, np. konfitury, przeciery, soki, syropy, a na Podlasiu nie tak dawno jadłem z nich nawet super zdrową zupę. Produkuje się z nich od dawna lecznicze herbatki i inne specyfiki. Takie różane owoce stanowią także nadzienie do cukierków, które zawierają witaminę C.
Leczmy się różą!
Zalet leczniczych owoców róży jest tak dużo, że nie da się ich opisać w tak krótkim materiale. Dzięki obfitości witamin, minerałów i innych związków leczniczych owoce te są wartościowym środkiem wzmacniającym i regenerującym organizm. Powinno się o tym pamiętać szczególnie w zimie i wczesną wiosną. Zaleca się je dzieciom, młodzieży uczącej się oraz ludziom starszym często przeziębiającym się i popadających w grypę lub osłabionych długimi chorobami. Mogą skutecznie uchronić człowieka przed nowotworami, co potwierdzają raporty medyczne. Warto je też zaproponować chorym na nowotwory – po zabiegach chemio- i radioterapii (jako środek regenerująco-odtruwający). Owoce róży poprawiają pracę serca (polecane również w jego nerwicy) i łagodnie obniżają ciśnienie krwi. Zapobiegają ponadto postępowi miażdżycy ogólnej i chorobie wieńcowej. To idealny środek dla tych, którzy przebyli zawał serca bądź udar mózgu.
Przetwory (soki, przeciery), leki lub herbatki i inne specyfiki z owoców róży są prawdziwym dobrodziejstwem w zmęczeniu nerwowym i poprawiają ogólną sprawność intelektualną. Ułatwiają też uczenie się. Dają krzepiący sen, bo łagodnie uspokajają. Chronią przed degeneracją (zwyrodnieniem) plamki żółtej (AMD), co jest szczególnie ważne dla osób starszych. Z wyjątkową skutecznością neutralizują w organizmie wolne rodniki (częstą przyczynę chorób cywilizacyjnych – m. in. nowotworów i zbyt wczesnego starzenia się). Warto je zalecać ludziom odczuwającym ciągłe zmęczenie lub prowadzących wyczerpujący, pełen stresu tryb życia. Wyciąg z owoców tego krzewu stanowi poza tym ważny składnik preparatów poprawiających pracę wątroby (działa żółciopędnie). To także dobroczynny środek dla osób uskarżających się na przewlekły stan zapalny tego organu. Stanowią niezastąpiony lek dla kobiet ciężarnych i karmiących matek.
Badania kliniczne przeprowadzone nie tak dawno w Norwegii i Danii potwierdziły, że owoce róży dzikiej posiadają zdolność skutecznego leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów.
Autor tekstu: Zbigniew T. Nowak
Słowo od Verbeny
Skutecznym sposobem na przeciwdziałanie infekcjom wirusowym są również gotowe produkty z dodatkiem dzikiej róży. Cukierki marki Verbena stanowią tego doskonały przykład, ponieważ ich skład został wzbogacony o naturalne ekstrakty z tej dobroczynnej rośliny. To gwarancja orzeźwiającego i przepysznego smaku, a przy tym cenne źródło witaminy C, która spożywana profilaktycznie zmniejsza ryzyko przeziębienia.